Overbooking Nedir ve Hangi Durumlarda Yapılmalıdır?

Overbooking, kelime anlamı olarak "aşırı rezervasyon" demektir. Havayolu şirketleri, oteller ve diğer hizmet sağlayıcılar tarafından, kapasitelerinden daha fazla rezervasyon kabul etme uygulamasıdır. Özellikle havayolu sektöründe sıkça karşılaşılan bir durumdur.

Havayolu şirketleri, her uçuşta bazı yolcuların çeşitli nedenlerle (uçuşu kaçırma, bilet iptali, son dakika değişiklikleri vb.) gelmeyebileceğini tecrübelerinden bilirler. Uçağın boş koltuklarla uçması havayolu için mali kayıp anlamına gelir. İşte bu potansiyel kayıpları en aza indirmek amacıyla, havayolu şirketleri uçaktaki koltuk sayısından daha fazla bilet satarlar. Bu işleme overbooking denir.

Overbooking Hangi Durumlarda Yapılmalıdır?

Overbooking, havayolu şirketlerinin gelirlerini optimize etmek ve uçuşların doluluk oranlarını artırmak amacıyla başvurduğu bir stratejidir. Temel olarak aşağıdaki durumlarda yapılması ekonomik açıdan mantıklı olabilir:

• Geçmiş Verilere Dayalı "No-Show" Oranlarının Yüksek Olduğu Uçuşlar: Havayolu şirketleri, belirli rotalarda, belirli zamanlarda veya belirli yolcu tiplerinde (örneğin iş seyahati yapanlar) uçuşa gelmeyen yolcu oranlarının yüksek olduğunu tespit edebilirler. Bu tür uçuşlarda, beklenen "no-show" sayısını telafi etmek amacıyla overbooking yapılabilir.

• Yoğun Talep Olan Uçuşlar: Özellikle popüler rotalarda veya yoğun seyahat dönemlerinde (bayramlar, tatiller vb.) uçuşlara olan talep yüksek olabilir. Bu durumlarda, olası iptalleri veya gelmeyen yolcuları hesaba katarak overbooking yapmak, uçağın tam kapasiteye yakın uçmasını sağlayabilir.

• Kısa Mesafeli ve Sık Frekanslı Uçuşlar: Kısa mesafeli uçuşlarda genellikle "no-show" oranları daha yüksek olabilir. Ayrıca, bu tür rotalarda genellikle daha sık uçuş seferleri bulunduğu için, overbooking nedeniyle uçağa alınamayan yolculara alternatif sunmak daha kolay olabilir.

• Karmaşık Rezervasyon ve Bilet Tipleri: Farklı bilet sınıfları, bağlantılı uçuşlar ve esnek bilet seçenekleri gibi faktörler, gelmeyen yolcu tahminlerini zorlaştırabilir. Overbooking, bu tür belirsizlikleri yönetmeye yardımcı olabilir.

Ancak, Overbooking'in Potansiyel Riskleri ve Dikkat Edilmesi Gerekenler:

Overbooking her ne kadar havayolu şirketleri için ekonomik avantajlar sağlasa da, beraberinde bazı riskleri de getirir:

• Yolcu Mağduriyeti: En büyük risk, tüm biletli yolcuların uçuşa gelmesi durumunda bazı yolcuların uçağa alınamamasıdır. Bu durum, yolcular için büyük bir hayal kırıklığına, zaman kaybına ve seyahat planlarının aksamasına neden olabilir.

• İtibar Kaybı: Overbooking nedeniyle yolcuların mağdur olması, havayolu şirketinin itibarını olumsuz etkileyebilir.

• Yasal Düzenlemeler ve Tazminatlar: Birçok ülkede, overbooking nedeniyle uçağa alınamayan yolcular için belirli haklar ve tazminat mekanizmaları bulunmaktadır. Havayolu şirketleri, bu durumlarda yolculara alternatif uçuşlar, konaklama, yemek ve parasal tazminat sunmak zorunda kalabilirler.

Sonuç olarak, overbooking dikkatli bir şekilde planlanması ve yönetilmesi gereken bir uygulamadır. Havayolu şirketleri, geçmiş verileri analiz ederek, talep tahminlerini dikkate alarak ve yolcu mağduriyetini en aza indirecek şekilde overbooking yapmaya çalışırlar. Ancak yine de, zaman zaman yolcuların uçağa alınmaması gibi durumlarla karşılaşmak mümkündür. Bu gibi durumlarda yolcuların haklarını bilmesi ve havayolu şirketleriyle işbirliği içinde çözüm araması önemlidir.